Τα προβλήματα όρασης μπορεί να κάνουν τη ζωή δύσκολη σε ανθρώπους κάθε ηλικίας, αλλά ειδικά στα παιδιά μπορεί να διαταράξουν τις ακαδημαϊκές επιδόσεις και να έχουν συνέπειες που επιμένουν στον χρόνο, προειδοποιούν οι ειδικοί, ενώ ορισμένες παθήσεις των ματιών, κρύβουν τον κίνδυνο ακόμη και μόνιμης βλάβης της όρασης. Η συσχέτιση όρασης και μάθησης είναι πολύ ισχυρή. Μελέτες έχουν δείξει ότι το περίπου 80% όσων μαθαίνει το παιδί στο σχολείο παρουσιάζεται με οπτικό τρόπο, επομένως οποιαδήποτε διαταραχή της όρασης μπορεί να αποδειχθεί επιζήμια.
Όταν το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες στο σχολείο, από το να μη βλέπει καλά ό,τι γράφει ο δάσκαλος στον πίνακα έως το να μη μπορεί να διαβάσει σωστά, όχι μόνο παρεμποδίζεται η μάθηση, αλλά του προκαλείται σύγχυση, αισθάνεται άσχημα για τον εαυτό του και μπορεί τελικά να επηρεαστεί αρνητικά η στάση του απέναντι στη μάθηση καθαυτή, με δυσάρεστες συνέπειες για το μέλλον του. Είναι πολύ σημαντικό να γίνεται προληπτικός έλεγχος της όρασης κάθε χρόνο πριν από την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, ώστε να αντιμετωπιστεί εγκαίρως οποιοδήποτε οφθαλμολογικο πρόβλημα. Ας μην ξεχνάμε ότι τα περισσότερα οφθαλμολογικά προβλήματα στα παιδιά είναι αντιμετωπίσιμα, αν διαγνωστούν εγκαίρως
Είδη διαταραχών όρασης
Η όραση είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί άριστη συνεργασία ματιών και εγκεφάλου.
Διαθλαστικές ανωμαλίες ή αμετρωπίες. Ύποπτα συμπτώματα είναι να σκύβει το παιδί πολύ κοντά στο βιβλίο για να διαβάσει ή να δυσκολεύεται να δει πράγματα που βρίσκονται σε απόσταση. Στις διαταραχές αυτές συμπεριλαμβάνονται η μυωπία, ο αστιγματισμός και η υπερμετρωπία
Διαταραχές της λειτουργικής όρασης. Οι διαταραχές της λειτουργικής όρασης μπορεί να προκαλέσουν θολή ή διπλή όραση (διπλωπία), κούραση των ματιών, πονοκεφάλους, αλλά και να κάνουν τα παιδιά να βλέπουν τα γράμματα ανάποδα, να μπερδεύουν παρόμοιες λέξεις κ.λπ.
Διαταραχές της οπτικής αντίληψης. Κλασικά παραδείγματα διαταραχής της οπτικής αντίληψης είναι η αχρωματοψία ή το να δυσκολεύεται το παιδί να αναγνωρίσει λέξεις που έχει ξαναδεί.
Τα ύποπτα συμπτώματα
Αυτό που πρέπει να θυμούνται οι γονείς είναι ότι τα παιδιά συνήθως δεν παραπονιούνται για την όρασή τους, διότι δεν συνειδητοποιούν καν ότι δεν βλέπουν καλά
Επομένως οι γονείς είναι εκείνοι που πρέπει να τα πηγαίνουν για προληπτικό έλεγχο και επίσης να έχουν το νου τους για ύποπτα συμπτώματα όπως:
* Πονοκέφαλος, κούραση των ματιών, υπερβολικό βλεφάρισμα ή τρίψιμο των ματιών
* Θολή ή διπλή όραση
* Αλληθώρισμα ή κίνηση των ματιών ανεξάρτητα το ένα από το άλλο* Διάβασμα με το βιβλίο πολύ κοντά στο πρόσωπο.
* Σκύψιμο χαμηλά στο τραπέζι όταν διαβάζουν ή γράφουν
* Χρήση μόνο του ενός ματιού (το παιδί μπορεί να κοιτάζει από το πλάι ή να κλείνει το ένα μάτι όταν θέλει να δει κάτι)
* Δυσκολίες στο διάβασμα (π.χ. χάνει λέξεις ή παραλείπει ολόκληρες προτάσεις, πρέπει να δείχνει κάθε λέξη με το δάκτυλο για να μείνει στην ίδια γραμμή, διαβάζει αργά ή δεν καταλαβαίνει τι διαβάζει, επαναλαμβάνει τις λέξεις ή μπερδεύει τις παρόμοιες λέξεις και τις διαβάζει λάθος)
* Επίμονη αντιστροφή γραμμάτων ή λέξεων (μετά την Β’ Δημοτικού)
* Δυσκολίες στο να θυμηθεί, να αναγνωρίσει ή να αναπαράγει σχήματα
* Φτωχός συντονισμός ματιών-χεριών
* Διάσπαση της προσοχής στην τάξη
Αν η εξέταση των ματιών είναι αρνητική, απαιτείται περαιτέρω έλεγχος από άλλους ειδικούς, διότι μπορεί να οφείλονται σε μη οφθαλμολογικά αίτια, όπως η δυσλεξία ή άλλες μαθησιακές δυσκολίες
Απαραίτητος ο οφθαλμολογικός έλεγχος
σε παιδιά προσχολικής ηλικία
Τα προβλήματα όρασης μπορεί να κάνουν τη ζωή δύσκολη σε ανθρώπους κάθε ηλικίας, αλλά ειδικά στα παιδιά μπορεί να διαταράξουν τις ακαδημαϊκές επιδόσεις και να έχουν συνέπειες που επιμένουν στον χρόνο, προειδοποιούν οι ειδικοί, ενώ ορισμένες παθήσεις των ματιών, κρύβουν τον κίνδυνο ακόμη και μόνιμης βλάβης της όρασης. Η συσχέτιση όρασης και μάθησης είναι πολύ ισχυρή. Μελέτες έχουν δείξει ότι το περίπου 80% όσων μαθαίνει το παιδί στο σχολείο παρουσιάζεται με οπτικό τρόπο, επομένως οποιαδήποτε διαταραχή της όρασης μπορεί να αποδειχθεί επιζήμια.
Όταν το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες στο σχολείο, από το να μη βλέπει καλά ό,τι γράφει ο δάσκαλος στον πίνακα έως το να μη μπορεί να διαβάσει σωστά, όχι μόνο παρεμποδίζεται η μάθηση, αλλά του προκαλείται σύγχυση, αισθάνεται άσχημα για τον εαυτό του και μπορεί τελικά να επηρεαστεί αρνητικά η στάση του απέναντι στη μάθηση καθαυτή, με δυσάρεστες συνέπειες για το μέλλον του. Είναι πολύ σημαντικό να γίνεται προληπτικός έλεγχος της όρασης κάθε χρόνο πριν από την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, ώστε να αντιμετωπιστεί εγκαίρως οποιοδήποτε οφθαλμολογικο πρόβλημα. Ας μην ξεχνάμε ότι τα περισσότερα οφθαλμολογικά προβλήματα στα παιδιά είναι αντιμετωπίσιμα, αν διαγνωστούν εγκαίρως
Είδη διαταραχών όρασης
Η όραση είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί άριστη συνεργασία ματιών και εγκεφάλου.
Διαθλαστικές ανωμαλίες ή αμετρωπίες. Ύποπτα συμπτώματα είναι να σκύβει το παιδί πολύ κοντά στο βιβλίο για να διαβάσει ή να δυσκολεύεται να δει πράγματα που βρίσκονται σε απόσταση. Στις διαταραχές αυτές συμπεριλαμβάνονται η μυωπία, ο αστιγματισμός και η υπερμετρωπία
Διαταραχές της λειτουργικής όρασης. Οι διαταραχές της λειτουργικής όρασης μπορεί να προκαλέσουν θολή ή διπλή όραση (διπλωπία), κούραση των ματιών, πονοκεφάλους, αλλά και να κάνουν τα παιδιά να βλέπουν τα γράμματα ανάποδα, να μπερδεύουν παρόμοιες λέξεις κ.λπ.
Διαταραχές της οπτικής αντίληψης. Κλασικά παραδείγματα διαταραχής της οπτικής αντίληψης είναι η αχρωματοψία ή το να δυσκολεύεται το παιδί να αναγνωρίσει λέξεις που έχει ξαναδεί.
Τα ύποπτα συμπτώματα
Αυτό που πρέπει να θυμούνται οι γονείς είναι ότι τα παιδιά συνήθως δεν παραπονιούνται για την όρασή τους, διότι δεν συνειδητοποιούν καν ότι δεν βλέπουν καλά
Επομένως οι γονείς είναι εκείνοι που πρέπει να τα πηγαίνουν για προληπτικό έλεγχο και επίσης να έχουν το νου τους για ύποπτα συμπτώματα όπως:
* Πονοκέφαλος, κούραση των ματιών, υπερβολικό βλεφάρισμα ή τρίψιμο των ματιών
* Θολή ή διπλή όραση
* Αλληθώρισμα ή κίνηση των ματιών ανεξάρτητα το ένα από το άλλο* Διάβασμα με το βιβλίο πολύ κοντά στο πρόσωπο.
* Σκύψιμο χαμηλά στο τραπέζι όταν διαβάζουν ή γράφουν
* Χρήση μόνο του ενός ματιού (το παιδί μπορεί να κοιτάζει από το πλάι ή να κλείνει το ένα μάτι όταν θέλει να δει κάτι)
* Δυσκολίες στο διάβασμα (π.χ. χάνει λέξεις ή παραλείπει ολόκληρες προτάσεις, πρέπει να δείχνει κάθε λέξη με το δάκτυλο για να μείνει στην ίδια γραμμή, διαβάζει αργά ή δεν καταλαβαίνει τι διαβάζει, επαναλαμβάνει τις λέξεις ή μπερδεύει τις παρόμοιες λέξεις και τις διαβάζει λάθος)
* Επίμονη αντιστροφή γραμμάτων ή λέξεων (μετά την Β’ Δημοτικού)
* Δυσκολίες στο να θυμηθεί, να αναγνωρίσει ή να αναπαράγει σχήματα
* Φτωχός συντονισμός ματιών-χεριών
* Διάσπαση της προσοχής στην τάξη
Αν η εξέταση των ματιών είναι αρνητική, απαιτείται περαιτέρω έλεγχος από άλλους ειδικούς, διότι μπορεί να οφείλονται σε μη οφθαλμολογικά αίτια, όπως η δυσλεξία ή άλλες μαθησιακές δυσκολίες